Doğu müziğine özgü sesleri elde etmek için yani çeşitli koma sesler denilen ara sesleri çıkartmak için delikleri yarım ya da çeyrek açılması gerekir. Kimi seslerde baş hafifçe  eğilerek ya da kafa hareketleri ile de komalı sesler bulunur. Mevlevi müziğinin iki ana çalgısından biri olan  Ney (diğeri ise Kudüm) din dışı müzikte de yaygındır.
 Çeşitli boyda Neyler vardır. Bunlar özel adlar taşırlar, Pestten Tize doğru isimleri: Bolahenk, Davut Mabeyn, Davut, Şah, Mansur Mabeyn, Mansur, Kız Mabeyn, Kız, Yıldız, Müstahsen Süpürde, Bolahenk Mabeyn ve Bolahenk Nısfiyedir. Bu isimler aynı zamanda Türk Müziğindeki perdelerin ve tonların da adıdır.

Yedisinin tonu naturel sesler, beşinin tonu ara sesler olmak üzere toplam Oniki çeşit Ney vardır.( Ney Çeşitleri bölümüne bakınız ) Bu 12 çeşit neyin boyu yarı yarıya kısa olan ve bir oktav yukarıdan ses ve neylerin isimi de “Nısfiye Neyler” dir. Nısfiye Neyler tam bir oktav dikten yani bir oktav tiz olarak tınlar. Bolahenk, davut gibi çok uzun ve çalması çok zor olan neylerin, daha çok nısfiyeleri kullanılır. Temel sesi bemollü ses olan neylere Mabeyn denir.

Ney için, Ney çalmak yerine Ney üflemek tabiri kullanılır. Burada üflemenin mecazi bir anlamı vardır. Nedeni İslam’da Allah’ın insanı yaratırken ruhu üflemiş olmasından        kaynaklanır.

Neyzen; Ney’i üfleyen sanatçıya Neyzen adı verilir. Neyzen ifadesi ise Farsça çalan, icrâ eden anlamına gelen “zeden” ve daha sonra değişiklerle “Neyzeden” olmuştur. Yıllar boyunca kelime yuvarlatılarak Neyzen kelimesi olarak şimdiki şeklini almıştır.
Ülkemizde yetişmiş çok iyi icracı ve aynı zamanda ünlü neyzenler vardır. Usta çırak sistemi ile öğretilen ney üfleme sanatı bir neyzen için uzun ve meşakkatli bir yoldur,bu yolun sonunda neyzen neyi ile bütünleşir  adete yek vücut olur ruhunun derinliklerini neyden çıkan seslerle ifade eder hale gelir,böyle bir ustayı dinlediğiniz zaman ruhunun derinliklerinden gelen sesleri adeta neyinden duyabilirsiniz başka hiçbir enstrüman bu şekilde insanın ruhunu ortaya koymaya yardımcı olamamaktadır.
 Neyin sesi insan sesine çok yakındır davudi insan sesi ney sesiyle benzeşir bu açıdan da insana yakınlığı olan ney mistik müzikte ilahi duyguları ifade etmede çok büyük fayda sağlar. ülkemizde ünlü neyzenler vardır demiştik bunlardan bazılar şunlardır:Neyzen Tevfik,Sadrettin Özçimi,Niyazi sayın v.b gibi.
        Çeşitli kaynaklarda ifade edildiğine göre XV. yüzyıl seyyahlarından olan Hoca Gıyaseddin Nakkaş seyahatnâmesinde, Hıtay Türkleri‘ nin hâkanlık  sarayında iki bin kadar sazendenin (aralarında çok         sayıda neyzen de var) sazlarını çalıp Hakana dua ettiklerini yazar.

        Hazırlayan: semih Gümüş

        Kaynaklar:
        Neyzen Zeki Sözen
Cafer Açın : Enstrüman Bilimi (organoloji) İstanbul 1994,
Yenidoğan Basımevi  Ltd. Şti. sayfa 61-62..